Javascript yazım kuralları(syntax), javascript kodlarının nasıl yazılması gerektiği ile ilgili kuralları tanımlamaktadır.
Bilgisayar programları, bilgisayarlar tarafından yorumlanıp çalıştırılabilen bir yönergeler listesidir. Javascript programları tarayıcılar tarafından çalıştırılır. Programlama dillerinde bu yönergeler ifadeler olarak adlandırılır. Javascript ifadeleri noktalı virgülle ayrılır.
var x = 5; var y = 6; var z = x + y;
Javascript ifadeleri; Değerler, Operatörler, İfadeler, Anahtar Kelimeler ve Yorumlardır.
Değerler
Javascript’te iki tip değer mevcuttur; Sabit değerler ve Değişken değerler.
Sayısal Sabitler yazılırken tamsayı ya da ondalık olarak belirlenebilirler. 10.50 ya da 18 gibi.
Metin Sabitler yazılırken çift ya da tek tırnak ile belirtilirler. “Oben SEVEN” ya da ‘Oben SEVEN’ gibi. Eğer rakamları tırnak işaretlerinin arasına yazarsanız matematiksel işlemlerde kullanamazsınız, tıpkı metin gibi davranırlar.
Programlama dillerinde değişkenler bir verinin geçici hafızada depolanarak tutulmasını sağlamaktadır. Javascript değişkenleri var kelimesini kullanarak tanımlamaktadır. Eşittir matematiksel ifadesi, değişkene bir değer yüklemek için kullanılır. Aşağıdaki örnekte x olarak adlandırılan bir değişken tanımlanıyor ve bu değişkenin içine 5 rakamı depolanıyor.
var x = 5;
Tek bir ifade içerisinde birden fazla değişkeni beraberce tanımlayabilirsiniz.
var personelAdSoyad = “Oben SEVEN”, calismaSuresi = 15;
Operatörler
Javascript, atama ve aritmetik işlemlerde barındırır. Daha önce bahsettiğimiz gibi = ifadesi javascript’te atama operatörü olarak bilinir ve bir değişkene değer atamak için kullanılır.
Matematiksel olarak anlam ifade etmeyen x = x + 5 gibi bir işlem değişkenlere değer atama işlemi için oldukça geçerlidir ve x değişkeninin varolan değerini 5 artırmak anlamına gelir. Javascript’te eşitlik operatörü olarak çift eşittir “==” simgesi kullanılır.
Aritmetik operatörler olan +(toplama), -(çıkarma), *(çarpma), /(bölme), %(modül), ++(artırma), –(eksiltme) ise matematiksel hesapları yapmak için kullanılır.
(5+6)*10
Değişkenlere aritmetik işlemlerin sonuçları da atanabilir.
var x = 5 + 9;
İşlem yaparken ilk terim metin ise, Javascript sonraki terimler rakam da olsa hepsine metin olarak işlem yapar. Örneğin;
var x = “5” + 2 + 3;
işleminde x değişkeninin değeri 10 ya da 55 değil, 523 olur.
İşlem yaparken son terim metin ise, önceki terimler rakam olması durumunda önce aritmetik işlemi yapar sonra metin değerini ekler. Örneğin;
var x = 5 + 2 + “3”;
işleminde x değişkeninin değeri 10 ya da 523 değil, 73 olur.
Yani “+” operatörü rakam değişkenlerine aritmetik işlem gerçekleştirirken, metin değişkenlere birleştirme işlemi gerçekleştirir.
Javascript atama operatörleri ile aritmetik operatörleri birlikte kullanarak bazı işlemleri kısa şekilde yazmamıza ve kodlamada hızlanmamıza yardımcı olur.
| Operatör | Yapılan İşlem | Kısa Yazım Şekli | Açıklama |
| = | x = y | x = y | y değerini x değişkenine depolar. |
| += | x = x + y | x += y | x değişkeni ile y değişkeninin değerini toplayıp, x değişkenine yeni değer olarak depolar. |
| -= | x = x – y | x -= y | x değişkeninden y değişkeninin değerini çıkartıp, x değişkenine yeni değer olarak depolar. |
| *= | x = x * y | x *= y | x değişkeni ile y değişkeninin değerini çarpıp, x değişkenine yeni değer olarak depolar. |
| /= | x = x / y | x /= y | x değişkenini y değişkenine bölüp, x değişkenine yeni değer olarak depolar. |
| %= | x = x % y | x %= y | x değişkenini y değişkenine bölüp, bölümden kalanı x değişkenine yeni değer olarak depolar. |
Bir örnekle bu kısa yazım şeklini görelim.
See the Pen
Javascript’te aritmetik operatörler ile hızlı atama işlemleri by Oben SEVEN (@obenseven)
on CodePen.
İfadeler
Javascript’te ifadeler bir değerin hesaplanabilmesi için değerler, değişkenler ve operatörlerin birlikte kullanımı ile oluşturulan bütünü ifade ederler.
Örneğin;
5*10 gibi.
Ya da değişken içerebilirler; x*10 gibi.
Metin sabit değerleri ile operatörler birlikte de kullanılabilir; “Oben” + “ “ + “SEVEN” gibi.
Dikkat ederseniz tüm ifadeler bir hesaplama gerçekleştirmekte ve bir sonuç değeri döndürmektedir.
İlk ifadenin döndüreceği değer 50, ikinci ifadenin döndüreceği değer x değişkeninin değerine göre belirlenecek bir değer, üçüncü ifadenin döndüreceği değer ise Oben SEVEN olacaktır.
Javascript ifadeleri olarak tanımladığımız şey, web tarayıcısı tarafından çalıştırılabilen komutlardır.
Örneğin aşağıdaki ifade tarayıcıya “deneme” olarak isimlendirilmiş olan HTML etiketi içinde “Merhaba Javascript !” yazmasını söylüyor.
<!DOCTYPE html>
<html>
<body>
<p>Javascript ifadeleri olarak tanımladığımız şey, web tarayıcısı tarafından çalıştırılabilen komutlardır.</p>
<p id="deneme"></p>
<script>
document.getElementById("deneme").innerHTML =
"Merhaba Javascript !";
</script>
</body>
</html>
Javascript ifadeleri süslü parantez arasına alınmış kod blokları olarak gruplanır. Kod bloklarının amacı beraber çalışması gereken ifadeleri bir araya getirmektir. Grup olarak kod bloğu haline getirilmiş ifadelere iyi bir örnek Javascript fonksiyonlarıdır.
See the Pen
Javascript’te Kod Blokları by Oben SEVEN (@obenseven)
on CodePen.
Anahtar Kelimeler
Anahtar kelimeler javascript dili tarafından kullanılan ve dile özel bir işlevi olan özel
kelimelerdir. Örneğin var kelimesi javascript’te bir değişken tanımlamak için kullanılır.
var x = 5 + 6;
Javascript ifadeleri genellikle bir anahtar kelime ile başlar ve bu anahtar kelime gerçekleştireceği işlemi belirler. Aşağıda Javascript’te kullanılan bazı anahtar kelimeler yer almaktadır.
| Anahtar Kelime | Açıklama |
| break | switch ya da döngüyü durdurur. |
| continue | Döngünün dışına çıkartır ve kodu çalışmaya devam ettirir. |
| debugger | JavaScript’in çalışmasını durdurur ve hata ayıklama fonksiyonu mevcutsa çalıştırır. |
| do … while | Bir ifade bloğunu çalıştırır ve kontrol koşulu doğru olduğu sürece bloğu tekrar tekrar çalıştırmaya devam ettirir. Yani bir döngü kurar. |
| for | Kontrol koşulu doğru olduğu sürece bloğu tekrar tekrar çalıştırmaya devam ettirir. Yani bir döngü kurar. |
| function | Bir fonksiyon tanımlar. |
| if … else | Bir koşula bağlı olarak grupladığı kod bloğunu çalıştırır. |
| return | Fonksiyonu sonlandırır. |
| switch | Farklı durumlar için farklı kod bloğu gruplarının çalıştırılmasını sağlar. |
| try … catch | Kod bloklarında hata yakalamayı sağlar. |
| var | Bir değişken tanımlar. |
Yorumlar
Yorumlar yazılan kodun hangi bölümünde hangi işlemin gerçekleştirildiği ile ilgili olarak kodu okurken açıklayıcı olması için yerleştirilen notlardır.
Çift bölü // işareti tek satırlık açıklama notları için, /* ve */ işaretleri arasına yazılan açıklama notları ise çok satırlı yorumlar için kullanılırlar.
var x = 5 + 6; // Burada 5+6 işleminin sonucu x değişkenine atanıyor.
Tanımlayıcılar
Tanımlayıcılar isimlendirmek için kullanılan kelimelerdir. Örneğin bir değişkeni isimlendirmek, bir fonksiyonu isimlendirmek gibi.
Javascript’te ilk karakter mutlaka bir harf, altçizgi _ ya da $ işareti olmalıdır. Sayı ile başlayamaz. Devam eden karakterler harf, rakam, altçizgi ya da $ işareti olabilir.
Diğer dillerde kullanılsa da Javascript’te isimlendirme yaparken tire işareti – kullanılmamaktadır. telefon-no gibi. Bunun yerine altçizgi tercih edilmektedir. telefon_no gibi.
Genel olarak kelimelerin ilk harfinin büyük yazılması da isimlendirme yaparken tercih edilen bir yöntemdir. TelefonNo gibi.
Javascript’te ise bu kullanım daha çok ilk kelimenin ilk harfinin küçük ikinci kelimenin ilk harfinin büyük olması şeklinde kullanılır. telefonNo gibi.
Javascript büyük – küçük harfe duyarlıdır. Yani; soyad ile soyAd değişkenleri birbirinden farklıdır.
Bağlantıda Kalalım