8- Kullanıcıdan Veri Almak 

Web uygulaması geliştirmenin önemli bir parçası da kullanıcıdan alınan verileri işlemden geçirmek ve veritabanında depolamak esasına dayanır. Kullanıcıdan veri almak için de veri girişi formlarından yararlanılır. Bu formlara kullanıcının girdiği veriler formun action parametresi tarafından bir web adresine gönderilirler. Web adreslerinin Flask yapısında bir Python fonksiyonunu işaret ettiğini önceki konumuzdan hatırlıyorsunuzdur. İşte bu fonksiyon içinde kullanıcıdan alınan veriler işlenerek veritabanına kaydedilir.

Bunun en basit şekli, HTML form etiketlerini kullanarak br form oluşturmaktır. Eğer Flask ile web sitesi tasarlıyorsanız ve sadece iletişim formu, üye girişi ve kayıt formu gibi bir kaç tane formunuz olacak ise yeterli olabilir.

Örneğin önceki konuda oluşturduğumuz veritabanı tablosu için bir HTML formu oluşturalım. Örnek proje klasörümüz içinde templates altında yeni bir html dosyası oluşturup adına yeniuye.html diyelim;

{% extends "temel.html" %}

{% block icerik %}

    <form class="form-detail" id="uyelikformu" action="/uyekayit" method="POST">
        <div class="form-group">
            <div class="form-row form-row-1">
                <label for="adSoyad">Adınız - Soyadınız</label>
                <input type="text" name="adSoyad" class="form-control" required>
            </div>
            <div class="form-row form-row-1">
                <label for="kullaniciAdi">Kullanıcı Adınız</label>
                <input type="text" name="kullaniciAdi" class="form-control" required>            </div>
            <div class="form-row form-row-1">
                <label for="sifre">Şifreniz</label>
                <input type="password" name="sifre" class="form-control" required>
            </div>
            <div class="form-row form-row-1">
                <label for="sifreonayi">Şifrenizi tekrar giriniz</label>
                <input type="password" name="sifreonayi" class="form-control" required>
            </div>
            <div class="form-row form-row-1">
                <label for="email">Email Adresiniz</label>
                <input type="email" name="email" pattern="[^@]+@[^@]+.[a-zA-Z]{2,6}" class="form-control" required>
            </div>
        </div><br/>
        <div class="form-row-last">
            <input type="submit" name="kaydet" id="kaydet" class="btn btn-primary" value="KAYDET">
            <input type="reset" name="sil" id="sil" class="btn btn-primary" value="TEMİZLE">
        </div>
    </form>

{% endblock %}

Oluşturduğumuz bu yeni HTML şablonunu web tarayıcıdan ziyaret edebilmek için Python dosyamız içine yolunu oluşturmalıyız;

@ilkproje.route("/yeniuye")
def yeniUye():
    return render_template("yeniuye.html", sehir = konum)

Python dosyamız içine öncelikle formdan gelen istekleri alabilmek için flask’ın ilgili request metodunu da eklememiz gerekli.

from flask import Flask, render_template, render_template, request

Şimdi artık dosyamızda gelen verileri işleyecek bir fonksiyon oluşturalım.

@ilkproje.route('/uyekayit', methods=['POST'])
def uyekayit():
    if request.method == 'POST':
        adSoyad = request.form.get("adSoyad")
        kullaniciAdi = request.form.get("kullaniciAdi")
        email = request.form.get("email")
        sifre = request.form.get("sifre")

        try:
            kayit = veritabaniBaglantisi.connection.cursor()
            sorgu = "INSERT INTO kullanicilar VALUES(%s,%s,%s,%s,%s)"
            veriler=(None,adSoyad,kullaniciAdi,sifre,email)

            kayit.execute(sorgu,veriler)
            veritabaniBaglantisi.connection.commit()
            kayit.close()
        except Exception as istisna:
            return istisna

        return render_template("formsonuc.html", adSoyad= adSoyad)
    else:
        return render_template("formsonuc.html", hata="Kayıt yapılamadı. Lütfen tekrar deneyiniz!")

Öncelikle web sayfamızda bulunan formun action parametresinde yer alan /uyekayit yolu için bir fonksiyon oluşturduk. Bu fonksiyonun içinde kullanıcıdan gelen isteğin türü POST, yani veri ekleme talebi şeklinde ise çalıştırılacak kodları bir if koşullu ifadesi içinde tanımladık.

Formdan gelen verileri request metodunun form.get() metodu ile asSoyad = request.form.get(“adSoyad”) şeklinde alıyoruz.

Veritabanı bağlantısını daha önce tanımladığımız nesne üzerinde connection.cursor() metodu ile tanımlayıp, sorgu değişkenimize veritabanına göndereceğimiz SQL sorgusunu depoluyoruz.

execute() metoduna parametre olarak sorgu değişkenimizi ve bir demet şeklinde verilerimizi tablodaki sütun sırasına uygun şekilde gönderiyoruz. Burada dikkat ettiyseniz kullanıcı numarası otomatik oluşturulacağı için ilk parametre None olarak belirlendi.

Daha sonra yaptığımız değişiklikleri uygulamak ve verileri veritabanına kaydetmek  için connection.commit() metodunu kullandık ve veritabanı bağlantısını sonlandırmak için close() metodundan yararlandık. Veritabanı ile işlem gerçekleştirdikten sonra kurulan bağlantıyı kapatmayı unutmamanızı önemle hatırlatıyorum. Tıpkı dosyaları kapattığımız gibi veritabanı bağlantılarını da işimiz bittiğinde sonlandırmayı unutmuyoruz.

Veritabanı üzerinde gerekli işlerimiz sona erdiğinde son olarak kullanıcıya formsonuc.html isimli bir web sayfası döndürüyor ve adSoyad değişkenini bu sayfaya göndererek verilen isimdeki kullanıcının kaydının başarıyla gerçekleştiği ile ilgili bir mesaj görüntülüyoruz. else ifadesi içinde de aynı sayfaya bi hata mesajı göndererek veritabanı bağlantısı kurulamaması ya da işlemler esnasında bir sorun yaşanması durumunda kullanıcıyı bilgilendiriyoruz.

Şimdi templates klasörü altında bu sayfayı da oluşturalım.

formsonuc.html kodu;

{% extends "temel.html" %}

{% block icerik %}
    {{ adSoyad }} isimli kullanıcı kaydı başarılı bir şekilde oluşturulmuştur.
    {{ hata }}
{% endblock %}

Bu şablon işlem başarılı olursa ilk satırı, başarısız olursa hata mesajını görüntülüyor.

Şimdi web tarayıcımızda http://127.0.0.1:5000/yeniuye.html adresini ziyaret edip formu doldurarak “Kaydet” butonuna tıkladığımızda verit tabanımızda ilk kaydımızın başarılı olarak oluşturulduğu ile ilgili mesajımızı görebiliyoruz. Veritabanına kaydolan verileri dilerseniz phpMyAdmin sayfasına giriş yaparak sol taraftan veritabanı adına tıklayıp tabloyu seçerek de görebilirsiniz;

Böylece bir HTML formunu Flask projesine dahil edip bu formdan kullanıcının girdiği verileri MySQL veritabanına yazdırmayı öğrenmiş olduk.

Eğer bir web sitesi üzerinde çalışıyorsanız ve 2-3 adet gibi az sayıda form içeren bir projeniz var ise statik HTML etiketleriyle oluşturduğunuz formlar da işinizi görebilir.

Ancak bir web uygulaması geliştiriyorsanız ve projeniz kullanıcıdan pek çok farklı sayfada veri girişi yapmasını gerektiren bir uygulama ise, daha profesyonel bir yaklaşıma ihtiyacınız var demektir. Bunun için geliştirilmiş WTForms kütüphanesini kullanabilirsiniz.

WTForms ile Form Oluşturma

Peki WTForms nedir? En basit haliyle ifade edersek, Python ile web programlama için geliştirilmiş bir form oluşturma ve doğrulama kütüphanesidir. Hangi web uygulama iskeletini(framework) ya da hangi HTML şablon dilini kullandığınızdan bağımsız olarak WTForms ile çalışabilirsiniz. Tabii web uygulama iskeleti(framework) için geliştirilmiş aracı modüller sayesinde. İşte Flask-WTF’de bizim Flask ile kullanıcı veri girişi formları oluşturmak için WTForms kütüphanesini kullanmamızı sağlayan Flask modülüdür.

WTForms, özellikle bir çok veri girişi formu olan web uygulamalarında çok kullanışlıdır. Çünkü her veri girişi formu için ayrı ayrı HTML formu oluşturmaktan sizi kurtarır. Bildiğiniz nesne tabanlı programlama mantığıyla yazılımsal olarak form oluşturmayı ve diğer formların miras yoluyla oluşturulmasını sağlayarak daha az kodla daha çok iş yapmanızı sağlar.

Şimdi örnek olması için oluşturduğumuz veritabanını kullanacak ve web sitesini ziyaret eden kullanıcıların bilgilerini alıp veritabanına kaydedecek bir form oluşturalım.

Öncelikle Flask ile WTForms ilişkisini sağlayan modülün kurulumunu gerçekleştirmeliyiz;

$ pip install Flask-WTF

Bu komutun terminal çıktısı bize Flask-WTF ile birlikte WTForms’un son sürümünün de başarılı bir şekilde kurulduğunu bildiriyor.

Successfully installed Flask-WTF-0.14.3 WTForms-2.3.3

Daha sonra bu modül ile çalışabilmek için Python kodumuza ekliyoruz;

from wtforms import Form, StringField, TextAreaField, PasswordField, validators

Form sınıfı ile birlikte örneğimizde kullanacağımız veritabanında oluşturduğumuz sütunlara uygun şekilde seçtiğimiz form alanını oluşturacak olan sınıfları da ekliyoruz. validators ise bu form alanlarına yapılan veri girişlerinin doğruluğunu kontrol edecek olan sınıfları içeriyor.

Şimdi kullanıcı bilgilerini alacağımız bir form oluşturalım. İlk yapmamız gereken,  wtforms modülünün Form sınıfından miras alan bir sınıf oluşturmaktır.

class KullaniciKayitFormu(Form):
    adSoyad = StringField("Adınız - Soyadınız: ", validators=[validators.length(min=3, max=40, message="Adınızı ve Soyadınızı minimum 3, maksimum 40 karakter olacak şekilde giriniz"), validators.InputRequired("Lütfen bu alanı boş bırakmayınız!")])

    kullaniciAdi = StringField("Kullanıcı Adınız: ", validators=[validators.length(min=3, max=15, message="Kullanıcı adınızı minimum 3, maksimum 15 karakter olacak ve arasında boşluk olmayan, Türkçe karakterler bulunmayan şekilde giriniz"), validators.InputRequired("Lütfen bu alanı boş bırakmayınız!")])

    sifre = PasswordField("Şifreniz: ", validators=[validators=[validators.length(min=8, message="Şifrenizi minimum 8 karakter olacak şekilde giriniz"), validators.EqualTo(fieldname = "sifreOnayi", message="Şifreleriniz eşleşmiyor!"), validators.InputRequired("Lütfen şifrenizi belirleyiniz."))

    sifreOnayi = PasswordField("Şifrenizi tekrar giriniz: ")

    email = StringField("Email Adresiniz: ", validators=[validators.Email(message="Lütfen geçerli bir email adresi giriniz.") , validators.InputRequired("Lütfen bu alanı boş bırakmayınız!")])

@ilkproje.route("/uyelik", methods=["GET","POST"])
def uyelik():
    return render_template("uyelik.html", sehir = konum)

{% macro formetiketi_tasarimi(etiket) %}
  <dt>{{ etiket.label }}
  <dd>{{ etiket(**kwargs)|safe }}
  {% if etiket.errors %}
    <ul class=hata>
    {% for hata in etiket.errors %}
      <li>{{ hata }}</li>
    {% endfor %}
    </ul>
  {% endif %}
  </dd>
{% endmacro %}

{% extends "temel.html" %}

{% block icerik %}

{% from "form_makrosu.html" import formetiketi_tasarimi %}
<form method=post>
  <dl>
    {{ formetiketi_tasarimi(form.adSoyad, class="form-control") }}
    {{ formetiketi_tasarimi(form.email, class="form-control") }}
    {{ formetiketi_tasarimi(form.kullaniciAdi, class="form-control") }}
    {{ formetiketi_tasarimi(form.sifre, class="form-control") }}
    {{ formetiketi_tasarimi(form.sifreOnayi, class="form-control") }}
  </dl>
  <div class="form-row-last">
    <input type="submit" name="kaydet" id="kaydet" class="btn btn-primary" value="ÜYE OL">
    <input type="reset" name="sil" id="sil" class="btn btn-primary" value="TEMİZLE">
  </div>
</form>

{% endblock %}

@ilkproje.route("/uyelik", methods=["GET","POST"])
def uyelik():
    form = KullaniciKayitFormu(request.form)

    if request.method == "POST" and form.validate():
        adSoyad = request.form.get("adSoyad")
        kullaniciAdi = request.form.get("kullaniciAdi")
        email = form.email.data
        sifre = request.form.get("sifre")

        try:
            kayit = veritabaniBaglantisi.connection.cursor()
            sorgu = "INSERT INTO kullanicilar VALUES(%s,%s,%s,%s,%s)"
            veriler=(None,adSoyad,kullaniciAdi,sifre,email)

            kayit.execute(sorgu,veriler)
            veritabaniBaglantisi.connection.commit()
            kayit.close()
        except Exception as istisna:
            return istisna
        return redirect(url_for("formsonuc", adSoyad = adSoyad))

    return render_template("uyelik.html", form=form, sehir = konum)

@ilkproje.route("/formsonuc/<adSoyad>")
def formsonuc(adSoyad):
    return render_template("formsonuc.html", adSoyad = adSoyad, sehir = konum)

$ pip install passlib

Daha sonra bu modülün ilgili metodlarını Python dosyamıza eklemeliyiz;

from passlib.hash import sha256_crypt

Artık formda yer alan şifre alanını hash ile kodlayarak veritabanında saklayabiliriz;

sifre = sha256_crypt.encrypt(form.sifre.data)

Şimdi http://127.0.0.1/uyelik sayfasını ziyaret ederek yeni bir kullanıcı oluşturduğumuzda bu kullanıcının şifresi veritabanında şifrelenmiş olarak depolanacaktır;

Şifreler gibi özel bilgileri veritabanında güvenli olarak depolamanın alternatif bir diğer yolu da werkzeug kütüphanesinin güvenlik modülüdür. Werkzeug Almanca’da Araç/Alet(Tool) anlamına gelen bir deyimdir.

Werkzeug, kapsamlı bir WSGI(Web Server Gateway Interface-Web Sunucu Ağ Geçidi Arayüzü) uygulama kütüphanesidir.

WSGI(Web Sunucusu Ağ Geçidi Arayüzü) bir web sunucusunun web uygulamalarıyla nasıl iletişim kurduğunu ve web uygulamalarının bir isteği işlemek için nasıl bağlanabileceğini açıklayan bir özelliktir. Bu kompleks kavramsal açıklama terimsel ifadeleri nedeniyle soyut geldiği için detaylı incelenmeden anlaşılabilecek bir konu değildir. Biz burada sadece güvenlik için wekzeug araçlarından birini nasıl kullanabileceğimizi öğreneceğiz. Ancak werkzeug kütüphanesinin yetenekleri çok geniştir ve detaylı bir incelemeyi ve projelerinizde kullanılmayı hak etmektedir. Bu sistemi yalnızca web uygulamalarınız için değil; aynı zamanda masaüstü uygulamaları, script uygulamaları ve hatta mobil uygulamalar gibi bağımsız python uygulamaları için de kullanabilirsiniz. Bunu nedenle Werkzeug dokümanlarına ayrıntılı şekilde çalışmanızda fayda vardır.

$ pip install werkzeug

Daha sonra bu modülün ilgili metodlarını Python dosyamıza eklemeliyiz;

from werkzeug.security import generate_password_hash,check_password_hash

Artık formda yer alan şifre alanını hash ile kodlayarak veritabanında saklayabiliriz;

sifre = generate_password_hash(form.sifre.data, "sha256")

if veritabanındaki_sifre == check_password_hash(girisformu.sifre.data):
        return render_template("kullanici_sayfasi.html")